Η αγωνιστική φιλοσοφία του Μπενίτεθ και η συμβατότητα με το ρόστερ του Παναθηναϊκού

Ο Παναθηναϊκός ετοιμάζεται να μπει στην εποχή του Ράφα Μπενίτεθ, με τον πολύπειρο Ισπανό τεχνικό να έχει «γράψει» την δική του ιστορία στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, έχοντας περάσει από κορυφαίες ομάδες (Βαλένθια, Λίβερπουλ, Τσέλσι, Ρεάλ Μαδρίτης, Νιούκαστλ, Έβερτον, Θέλτα) και έχοντας πανηγυρίσει πολλούς τίτλους (μεταξύ άλλων ένα Champions League, ένα Europa League, ένα Κύπελλο UEFA).

Ανέκαθεν ο Ράφα Μπενίτεθ είχε ένα δικό του στυλ και μια συγκεκριμένη φιλοσοφία, την οποία αναμένεται να προσπαθήσει να εφαρμόσει και στον Παναθηναϊκό. Το OnlyPao λοιπόν αναλύει τα συστήματα τα οποία έχει δουλέψει κυρίως στην καριέρα του ο 65χρονος τεχνικός και εξηγεί πώς αυτά μπορούν να λειτουργήσουν με το «πράσινο» ρόστερ.

Το σύστημα με το οποίο συνδέθηκε απόλυτα

Η κορυφαία δουλειά του Μπενίτεθ ήταν φυσικά αυτή που έκανε στην Βαλένθια, την οποία οδήγησε δύο φορές στην κατάκτηση της La Liga (2001-02 και 2003-04) αλλά και μία φορά στην κατάκτηση του Κυπέλλου UEFA (2003-04). Μπορεί να ανέλαβε μια ομάδα πολύ καλά δουλεμένη από τον Έκτορ Ραούλ Κούπερ, όμως άφησε το δικό του αποτύπωμα και την μετέτρεψε σε ένα από τα κορυφαία σύνολα της Ευρώπης στις αρχές της χιλιετίας.

Το βασικό σύστημα που εφάρμοσε ήταν το 4-2-3-1, επιλέγοντας έναν επιθετικό που καλούταν να τα βάλει με τις αντίπαλες άμυνες. Μπροστά από την τετράδα της άμυνας υπήρχαν δύο παίκτες που συμπλήρωνε ο ένας τον άλλον: συνήθως ο Αλμπελδά έμενε πιο πίσω και έδινε έμφαση στα ανασταλτικά καθήκοντα, ενώ ο Μπαράχα είχε πιο δημιουργικό ρόλο).

Ο Ισπανός τεχνικός ήθελε μικρά κενά μεταξύ των γραμμών του, ενώ βασικό ρόλο στην φιλοσοφία του έπαιζε η υψηλή πίεση, ειδικά όταν χανόταν η μπάλα στην μεσαία γραμμή. Παράλληλα, ήθελε να εκμεταλλευτεί την γρήγορη μετάβαση από την άμυνα στην επίθεση και να χτυπήσει στο transition, έχοντας βέβαια τους κατάλληλους παίκτες για να το κάνει (Αϊμάρ, Βιθέντε, Ρουφέτε πχ).

Ομάδα που κερδίζει… δεν αλλάζει

Όταν ανέλαβε την Λίβερπουλ, παρέμεινε πιστός στον αγαπημένο του σχηματισμό (4-2-3-1), όμως έδειξε ικανότητα προσαρμογής, αφού χρησιμοποίησε αρκετές φορές το 4-4-2 ή το 4-4-1-1 (ιδίως σε φάση άμυνας). Ήταν άλλωστε τέτοιο το ρόστερ της Λίβερπουλ, που έπρεπε να βρει τρόπο να αξιοποιήσει όλα του τα «όπλα».

Το βασικό σκεπτικό ήταν το ίδιο: στο 4-2-3-1 είχε μπροστά από την αμυντική τετράδα έναν παίκτη από τον οποίον… δεν περνούσε τίποτα (Μασεράνο) αλλά και έναν με ικανότητα να φτιάξει παιχνίδι και να δημιουργήσει για τους συμπαίκτες του (Τσαμπί Αλόνσο). Όσον αφορά τον Τζέραρντ, που έπαιζε πίσω από τον επιθετικό, πολλές φορές ανέβαινε και πατούσε περιοχή, αποτελώντας έναν δεύτερο επιθετικό πόλο.

Τα εξτρέμ από την άλλη, είχαν διευρυμένες ευθύνες στο επιθετικό πλάνο, ενώ σε φάση άμυνας συνέκλιναν προς τα μέσα, ώστε να δημιουργήσουν μια ζώνη πίεσης στην μεσαία γραμμή μαζί με το δίδυμο των Μασεράνο - Αλόνσο.

Οι εναλλακτικές του

Έχοντας στο ρόστερ Μπάρος, Κιούελ αλλά και Σισέ (πριν την εποχή του Φερνάντο Τόρες), ο Μπενίτεθ δοκίμασε συστήματα με τα οποία θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί δύο φορ. Έπαιξε έτσι με 4-4-2, αλλά και με 4-4-1-1, έχοντας συνήθως τον Κιούελ σε ρόλο… κρυφού κυνηγού πίσω από τον Μίλαν Μπάρος. Αυτό ακριβώς το σύστημα εφάρμοσε στον τελικό της Πόλης το 2005, κατακτώντας το Champions League με ανατροπή από το 0-3 κόντρα στην Μίλαν!

Και στην αγγλική ομάδα πάντως, έδινε έμφαση στο transition και ήθελε να «μικρύνει» το γήπεδο, έχοντας τις γραμμές του κοντά. Παράλληλα, έδινε πάντα μεγάλη σημασία στις στημένες φάσεις, χρησιμοποιώντας άμυνα ζώνης.

Ίδια φιλοσοφία και στην Τσέλσι

Με την ομάδα της Τσέλσι ο Ράφα Μπενίτεθ κατέκτησε το Europa League, παίζοντας κατά κανόνα με το ίδιο σύστημα που είχε σε Βαλένθια και Λίβερπουλ. Το 4-2-3-1 είχε ξανά την τιμητική του, με τους Μίκελ και Ραμίρες να είναι οι δύο πίβοτ και τον Όσκαρ να έχει συνήθως τον ρόλο πίσω από τον επιθετικό (Φερνάντο Τόρες).

Όπως και στις άλλες ομάδες του, όταν η Τσέλσι αμυνόταν, οι δύο ακραίοι στην τριάδα πίσω από τον επιθετικό υποχωρούσαν και έμπαιναν στην ευθεία με τους δύο πίβοτ, δημιουργώντας έτσι μια τετράδα στην μεσαία γραμμή που «στένευε» το γήπεδο και δυσκόλευε τον αντίπαλο. Το «δεκάρι» διατηρούσε την θέση του πίσω από τον μοναδικό επιθετικό.

Το «πείραμα» απέτυχε στην Ρεάλ

Το καλοκαίρι του 2015 ο Μπενίτεθ ανέλαβε την Ρεάλ Μαδρίτης, όμως αποτέλεσε παρελθόν πολύ γρήγορα, δίχως να καταφέρει να φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Για μια ακόμα φορά ο Ισπανός επέμεινε στο αγαπημένο του 4-2-3-1, επισημαίνοντας πως η ύπαρξη δύο αμυντικών χαφ μπροστά από την τετράδα της άμυνας φέρνει ασφάλεια και σταθερότητα και δίνει μεγαλύτερη ελευθερία στην μεσοεπιθετική γραμμή.

Το ρόστερ των Μαδριλένων όμως ήταν δομημένο σε άλλη φιλοσοφία, έχοντας μεταξύ άλλων την επιθετική τριπλέτα των Ρονάλντο, Μπέιλ και Μπενζεμά, που δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει στο πλάνο του Ράφα Μπενίτεθ.

Ουσιαστικά ο 65χρονος -πλέον- προπονητής ήθελε μπροστά από την άμυνα το δίδυμο των Μόντριτς - Κρόος, με τους Ρονάλντο και Μπέιλ να παίρνουν θέσεις στα άκρα και τον Χάμες Ροντρίγκες να παίζει πίσω από τον προωθημένο Μπενζεμά.

Σε φάση άμυνας, ο σχηματισμός μετατρεπόταν σε 4-4-1-1, με τους Ρονάλντο και Μπέιλ να έρχονται στην ίδια ευθεία με τους χαφ και τον Χάμες να μένει πίσω από τον Μπενζεμά. Φυσικά οι γραμμές του έμεναν και πάλι κοντά, όμως είναι σαφές πως οι συγκεκριμένοι ποδοσφαιριστές δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν αυτό το αγωνιστικό πλάνο και μοιραία η συνεργασία του Μπενίτεθ με την Ρεάλ απέτυχε.

Πιστός στην φιλοσοφία του και στη Νιούκαστλ

Κατά την παρουσία του στη Νιούκαστλ, δεν άλλαξε ιδιαίτερα πράγματα στην φιλοσοφία του. Πάντα πρώτη του επιλογή ήταν το 4-2-3-1, έχοντας (ενδεικτικά, την σεζόν που η ομάδα έπαιζε στην Premier League) τον Ροντόν στην κορυφή, τους Ρίτσι - Πέρεθ - Ατσού πίσω του και τους Χέιντεν και Κι ή Σέλβεϊ μπροστά από την αμυντική τετράδα.

Όπως και στις προηγούμενες ομάδες του, εξακολουθούσε να έχει έναν αμυντικογενή (Χέιντεν) και έναν πιο δημιουργικό (Σέλβεϊ) παίκτη στο «2», ενώ αυτός που έπαιζε πίσω από τον επιθετικό (Αγιόθε Πέρεθ) προσπαθούσε να εκμεταλλευτεί την γρήγορη μετάβαση και να «χτυπήσει» στο transition. Ό,τι ακριβώς έκανε ο Μπενίτεθ και στην Βαλένθια, αλλά και στην Λίβερπουλ.

Τι έκανε στα τελευταία του περάσματα

Οι τελευταίες του δουλειές στην Ευρώπη ήταν σε Έβερτον (2021-22) και Θέλτα (2023-24). Για μια ακόμα φορά, ο πολύπειρος τεχνικός βασίστηκε ως επί το πλείστον στο αγαπημένο του 4-2-3-1.  Στα «Ζαχαρωτά» βέβαια έπαιξε πολλά παιχνίδια και με το 4-4-1-1, το σύστημα που είχε δουλέψει ξανά στην Premier League, με την ομάδα της Λίβερπουλ. Κι αυτό που εξελίχθηκε ανά τα χρόνια στο δεύτερο αγαπημένο του…

Μπορεί να λειτουργήσει αυτό το σχήμα στον Παναθηναϊκό;

Η αλήθεια είναι ότι το ρόστερ του «Τριφυλλιού» είναι δομημένο πάνω σε άλλη φιλοσοφία και για ένα... καθαρό 4-3-3. Οι παίκτες που έχει στα «φτερά» ο Παναθηναϊκός δίνουν κυρίως έμφαση στα επιθετικά τους καθήκοντα, με τους Πελίστρι και Μαντσίνι να είναι ουσιαστικά αυτοί που ασχολούνται αρκετά και με το αμυντικό κομμάτι (όπως έκανε στα προηγούμενα χρόνια και ο Σεμπάστιαν Παλάσιος).

Το 4-2-3-1 λοιπόν θα μπορούσε στον σημερινό Παναθηναϊκό να λειτουργήσει, υπό προϋποθέσεις. Μπροστά από την αμυντική τετράδα τα δίδυμα Σιώπη - Τσιριβέγια ή Σιώπη - Ρενάτο, με τον Έλληνα χαφ να έχει κυρίως ανασταλτικό ρόλο και τον Ισπανό ή τον Πορτογάλο πιο δημιουργικό, θα είχε επιτυχία.

Από εκεί και πέρα, ο Μπακασέτας σε ελεύθερο ρόλο πίσω από τον επιθετικό, έχοντας δύο παίκτες πίσω να τον καλύπτουν, θα μπορούσε να αποδώσει τα μέγιστα. Την ίδια στιγμή, οι Τζούρισιτς και Τετέ/Πελίστρι, εφόσον μπουν στην φιλοσοφία του Μπενίτεθ στο αμυντικό κομμάτι (να συγκλίνουν προς τον άξονα και να κάνουν αρκετά μέτρα πίσω, ώστε να μικρύνει το γήπεδο και να στενέψουν οι χώροι) θα δώσουν πολύ σημαντικές λύσεις.

Αυτό που δύσκολα θα μπορούσε να βρει εφαρμογή είναι το 4-4-2 ή το 4-4-1-1. Όχι γιατί ο Παναθηναϊκός δεν μπορεί να παίξει με δύο φορ (έχει ήδη Ντέσερς, Σφιντέρσκι, Πάντοβιτς, Γερεμέγεφ και τον Ιανουάριο θα έχει και Τεττέη), ή με κρυφό κυνηγό (ο Μπακασέτας είναι ιδανικός σε αυτόν τον ρόλο), αλλά γιατί δεν διαθέτει ακραία χαφ, αλλά «καθαρούς» εξτρέμ.

Όσον αφορά τα βασικά του «θέλω» (σφιχτές γραμμές, καλό transition, δύο διαφορετικοί παίκτες μπροστά από την αμυντική τετράδα), το τωρινό ρόστερ του συλλόγου έχει τα «εργαλεία» για να τα υλοποιήσει. Ταχύτητα στην μεσοεπιθετική γραμμή υπάρχει (Πελίστρι, Τετέ, Ζαρουρί, προσεχώς και Τεττέη), όπως και παίκτες ικανοί να εκμεταλλευτούν τις κινήσεις και να προωθήσουν το παιχνίδι (Μπακασέτας, Τζούρισιτς, Ταμπόρδα). 

Μένει λοιπόν να φανεί στην πράξη τι θα επιλέξει να κάνει ο Ράφα Μπενίτεθ και εάν θα εφαρμόσει το αγαπημένο του σύστημα ή θα προσαρμοστεί ο ίδιος στον τρόπο που παίζει αυτή την στιγμή το «Τριφύλλι». Κάτι που με βάση την μέχρι τώρα καριέρα του, δεν συγκεντρώνει ιδιαίτερες πιθανότητες...