Ο Αταμάν έχει συστήματα: 10... αγαπημένες δράσεις του προπονητή του Παναθηναϊκού

Ο Εργκίν Αταμάν έχει χτίσει την καριέρα του πάνω σε ένα μοντέλο προπονητικής που διαχρονικά παρεξηγείται από μεγάλο μέρος του κοινού. Η συζήτηση γύρω από το κατά πόσο διαθέτει «συστήματα» επανέρχεται συνεχώς, παρά το γεγονός πως ο Τούρκος τεχνικός είναι άκρως επιτυχημένος και έχει αποδείξει ποιος είναι. Ο ίδιος μετρά τρία ευρωπαϊκά τρόπαια τα τελευταία πέντε χρόνια και καθοδήγησε ομάδες που έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδο του σύγχρονου ευρωπαϊκού μπάσκετ, ενώ «μεταμόρφωσε» τον Παναθηναϊκό. 

Η πραγματικότητα είναι ότι ο Αταμάν δεν στερείται συστημάτων. Αντίθετα, διαθέτει ένα Playbook με ξεκάθαρη κατεύθυνση και δομή, το οποίο όμως δεν βασίζεται στη σχολαστική, απόλυτα «κλειδωμένη» εκτέλεση που συναντάται σε άλλους προπονητές. Το στοιχείο που τον διαφοροποιεί είναι η επιλογή του να παραχωρεί στους παίκτες του μεγαλύτερα όρια ελευθερίας στη λήψη αποφάσεων μετά την πρώτη ή δεύτερη δράση. Στόχος του δεν είναι να ακολουθηθεί ένα play κατά γράμμα, αλλά να ενεργοποιηθεί ένας μηχανισμός ανάγνωσης της άμυνας και κατάλληλης επιλογής. Δηλαδή, με λίγα λόγια, ο ίδιος προσπαθεί να διευκολύνει τη ζωή για τους παίκτες του μέσω των δράσεων που επιλέγει και όχι να τους κατευθύνει σαν... πιόνια ή σαν να παίζει Playstation. Και αυτός είναι λόγος που αρκετοί παίκτες που έχει προ προπονήσει του δίνουν τα εύσημα. 

Ο Αταμάν βασίζει μεγάλο μέρος της φιλοσοφίας του στο pick & roll, ενώ οι περισσότερες δράσεις του δημιουργούν πολλαπλές απειλές γύρω από αυτό. Η παρακάτω 10άδα συνοψίζει ορισμένες από τις βασικότερες και συχνότερες δράσεις που χρησιμοποιεί στον Παναθηναϊκό, αλλά και παλαιότερα στην Αναντολού Εφές.

1.
Ram Screen - Pindown (συνδυασμός για σουτ)

Η δράση ξεκινά με τον πόιντ γκαρντ να κατευθύνει την επίθεση, έχοντας την μπάλα λίγο πιο μπροστά από το κέντρο. Ο σούτινγκ γκαρντ κάνει off-screen στον ψηλό, ο οποίος αμέσως μετά ανεβαίνει για ball screen στον χειριστή. Την ίδια στιγμή, ο SG που μπαίνει στη ρακέτα δέχεται pindown screen από τον πάουερ φόργουορντ και βγαίνει στην περίμετρο.

Ο πόιντ γκαρντ του πασάρει την μπάλα και η επίθεση ολοκληρώνεται άμεσα αν υπάρχει χώρος για σουτ. Η δράση στοχεύει κυρίως στη δημιουργία ελεύθερου σουτ, προκαλώντας παράλληλα αναστάτωση στην άμυνα.

2. Spread Pick & Roll (Οι παίκτες στις γωνίες)

Βασική δομή της pick & roll επίθεσης του Αταμάν. Με τέσσερις παίκτες τοποθετημένους στις γωνίες και στα slots (τα σημεία ανάμεσα στα φτερά και την κορυφή), ο χειριστής χρησιμοποιεί screen (από τον έναν ψηλό) και επιτίθεται σε ανοιχτό πεδίο, λαμβάνοντας αποφάσεις ανάλογα με το πως προσαρμόζεται η άμυνα. Η συγκεκριμένη τοποθέτηση των επιτιθέμενων ανοίγει υπερβολικά την άμυνα, ειδικά όταν στο παρκέ υπάρχουν τρεις ή τέσσερις αξιόπιστοι σουτέρ. Η φάση είναι απλή, αλλά εξαιρετικά αποτελεσματική σε ομάδες με παραγωγικούς γκαρντ.

3. Spain Leak

Μία από τις σταθερές επιλογές του Τούρκου τεχνικού, κυρίως για τους Κέντρικ Ναν και Τζέντι Όσμαν. Η δράση ξεκινά με τον σούτινγκ γκαρντ ή τον σμολ φόργουορντ να βρίσκεται στη ρακέτα και τον ψηλό να κινείται (με πρόσωπο στη baseline) για off-screen. Όμως τελευταία στιγμή, αλλάζει κατεύθυνση και πηγαίνει για ball screen στον χειριστή που βρίσκεται στην περιφέρεια. Ο παίκτης της ρακέτας «ξεφεύγει» προς την περίμετρο και - συνήθως - γίνεται τελικός αποδέκτης. Αν ο αμυντικός μείνει πίσω, υπάρχει άμεσο σουτ. Αν ακολουθήσει, ο χειριστής πρέπει να αποφασίσει ανάλογα με την αντίδραση του ψηλού: drive, πάσα μέσα, ή pull-up.

4. Pitch Back & Pick & Roll

Ο ένας γκαρντ έχει την μπάλα λίγο πιο μπροστά από το κέντρο και ο έτερος γκαρντ χρησιμοποιεί stagger screen (δύο screens με τους ψηλούς να στέκονται ο ένας πίσω από τον άλλον) στην αδύνατη πλευρά, παίρνει την μπάλα έξω από την περιφέρεια και την επιστρέφει κατευθείαν στον χειριστή. Ακολουθεί pick & roll ανάμεσα στον δεύτερο ψηλό του stagger και τον ball-handler. Από εκεί ξεκινούν πολλαπλές επιλογές: σουτ μέσης απόστασης, πάσα στον ψηλό που βυθίζεται στη ρακέτα ή πάσα στην αδύνατη πλευρά.

5. Ram Screen & Flip Screen

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά plays του Playbook του Αταμάν. Ο σέντερ δέχεται ram screen (off-ball screen που γίνεται στον παίκτη που θα κάνει με τη σειρά του screen στον χειριστή) πριν βγει για να κάνει ball screen, όμως την τελευταία στιγμή αλλάζει κατεύθυνση (flip). Η ξαφνική αλλαγή στην πλευρά του screen αποδιοργανώνει την άμυνα και δημιουργεί κενά για τον χειριστή, ο οποίος διαβάζει τις αντιδράσεις και αποφασίζει ανάλογα. Συνήθως, ακολουθεί πάσα στον ψηλό που βυθίζεται στη ρακέτα ή σουτ από τον χειριστή.

6. Flex Screen για το «4» (Baseline επαναφορά)

Συχνή επιλογή σε επαναφορές από τη baseline. Ο ένας γκαρντ επαναφέρει την μπάλα και την πασάρει στο «4» στη γωνία. Ακολούθως, το πάουερ φόργουορντ τη δίνει στο σέντερ που είναι τοποθετημένο στο slot της ίδιας πλευράς και αυτός με τη σειρά του πασάρει στον έτερο γκαρντ στην κορυφή του τριπόντου. Μετά τη διαδοχή πασών, ο πάουερ φόργουορντ δέχεται flex screen από τον γκαρντ που έκανε την επαναφορά (έχει μείνει κοντά στη baseline) και από τη γωνία κόβει προς το ζωγραφιστό. Αν είναι ελεύθερος, ο κοντός του πασάρει την μπάλα και σκοράρει. Η δράση έχει εμφανιστεί αρκετές φορές στη σεζόν (και τα προηγούμενα χρόνια), με τον Χουάντσο Ερνανγκόμεθ να τελειώνει φάσεις κοντά στο καλάθι.

7. Ram Screen που οδηγεί σε Spain Pick & Roll

Πρόκειται για παρόμοια δράση με το Spain Leak, όμως σε αυτή την εκδοχή ο ψηλός δέχεται ram screen, από τον γκαρντ ή τον σμολ φόργουορντ, λίγο πριν πάει να κάνει το ball screen. Το αποτέλεσμα είναι ένα πιο «καθαρό» Spain Pick & Roll με back screen στον ψηλό, που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τις άμυνες να αλλάξουν ή να καλύψουν άμεσα τον ψηλό που ρολάρει.

8. Pindown Screen για τον Ναν

Είναι ένα πάρα πολύ απλό play, αλλά ιδιαιτέρως αποτελεσματικό και προϋποθέτει, συνήθως, μόλις μία πάσα! Ο Κέντρικ Ναν ξεκινά από τη γωνία, δέχεται ισχυρό pindown από τον ψηλό και βγαίνει προς το φτερό. Αν η άμυνα δεν αλλάξει, βγαίνει εντελώς ελεύθερος και εκτελεί για τρεις. Ο Αταμάν επιλέγει αυτή τη δράση κυρίως απέναντι σε μικρότερους περιφερειακούς αμυντικούς, που ενδεχομένως να κολλήσουν στο δυνατό screen του ψηλού. 

9. Face Cut

Μία δράση που την έχουν δει άπαντες και χρησιμοποιείται συχνά για τον Χουάντσο Ερνανγκόμεθ. Ο ένας γκαρντ κατεβάζει την μπάλα και πασάρει στον σέντερ που βρίσκεται στο ένα slot. Ο έτερος γκαρντ (συνήθως ο Σλούκας), που βρίσκεται στο διπλανό slot, δέχεται screen από τον γκαρντ - που πριν είχε την μπάλα - και κάνει curl για να υποδεχθεί με hand-off από τον σέντερ. Την ίδια στιγμή, ο Χουάντσο, που στεκόταν στη γωνία της πλευράς του slot που βρισκόταν ο σέντερ, ξεκινά να κόβει προς τη ρακέτα και ο κοντός του πασάρει την μπάλα για να την αφήσει στο καλάθι ή να καρφώσει. Η συγκεκριμένη φάση για να επιτευχθεί προϋποθέτει ο παίκτης που μαρκάρει τον Χουάντσο να βρίσκεται αρκετά κοντά του και να μην τον ελέγχει απλώς από τα 3-4 μέτρα. Και αυτό διότι σε αυτήν την περίπτωση δεν θα υπήρχε ο ελεύθερος χώρος για να κινηθεί ο Ισπανός. Παράλληλα, ο φόργουορντ (ή ο τρίτος γκαρντ) θα πρέπει να είναι στην αντίθετη γωνία έτσι ώστε οι αποστάσεις να είναι σωστές και οι συνθήκες να ευνοούν για να πραγματοποιηθεί η δράση.

10. Double Stagger Screen

Η πιο... περίπλοκη δράση της σχετικής λίστας. Δύο διαδοχικά stagger screens, πρώτα για τον σμολ φόργουορντ και στη συνέχεια για τον σούτινγκ γκαρντ. Ο πόιντ γκαρντ κατεβάζει την μπάλα και ο σούτινγκ γκαρντ και ο σμολ φόργουορντ βρίσκονται στις δύο γωνίες. Πάουερ φόργουορντ και σέντερ στήνουν stagger screen στον σμολ φόργουορντ, ο οποίος κάνει το curl, βγαίνει στην περίμετρο και υποδέχεται την μπάλα, όμως την επιστρέφει αμέσως στον πόιντ γκαρντ. Ο χειριστής δέχεται ένα screen από τον σέντερ και στη συνέχεια, ο σμολ φόργουορντ και το «5» στήνουν δεύτερο stagger screen (από την άλλη γωνία) στον σούτινγκ γκαρντ. Εκείνος, βγαίνει στην κορυφή της ρακέτας, υποδέχεται την μπάλα από τον πόιντ γκαρντ, ενώ την ίδια στιγμή ο σέντερ βουτάει προς τη ρακέτα. Σε εκείνο το σημείο, το «2» κινείται ανάλογα με το πως έχει αντιδράσει η άμυνα και το που βλέπει κενό. Παρόλα αυτά, συνήθως, ο χειριστής βρίσκει τον ψηλό και εκείνος αφήνει την μπάλα στο καλάθι, αφότου η άμυνα έχει καταρρεύσει.